Gepubliceerd in Delta, 11 setember 2003. Reacties zijn, net als altijd, meer dan welkom! Behnam
11 september galmt na
Vorig jaar heb ik hevig geprotesteerd toen een spreker bij de herdenking van 11 september zei dat hij de aanslagen op die dag als de belangrijkste gebeurtenis van de afgelopen honderd jaar beschouwde. Ik was toen stomverbaasd dat ik een geboren en getogen Nederlander aan de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog moest herinneren.
Maar als we nu, twee jaar na dato, de balans opmaken, zien we dat er zowel nationaal als internationaal veel gebeurd is. Iedereen wil sindsdien het terrorisme aanpakken, maar men verloor juist een aantal belangrijke voedingsbronnen daarvan uit het oog, namelijk armoede en de oneerlijke verdeling van de welvaart in de wereld. De aandacht voor ontwikkelingssamenwerking werd verschoven naar oorlogsvoering, omdat de regeringen dat nou eenmaal belangrijker achtten. In Nederland werd zelfs even, na de komst van een nieuwe regering, de functie van minister van Ontwikkelingssamenwerking opgeheven. Het voorstel om de Joint Strike Fighter (JSF) aan te schaffen werd, ironisch genoeg, doorgedrukt.
De bestaande kloof tussen Nederlanders en medelanders werd steeds maar groter. Iedereen met een zwarte kop was ineens een potentiële terrorist en de verhoudingen in de multiculturele samenleving werden zwaar op de proef gesteld. Rechts en extreem rechts zagen hun kans schoon en sloegen toe door xenofobie aan te wakkeren, wat niet bepaald bevorderlijk was voor het herstellen van de reeds vastgelopen relaties in de samenleving. Asielzoekers werden plotseling allemaal bestempeld als gelukzoekers en parasieten, en kregen het niet zo benijdenswaardige stempel van zondebok van de samenleving. De verantwoordelijkheid van het politiek falen van Dutchbat in Srebrenica werd nog net niet op hun bordje gelegd.
Ook het Nederlandse kabinet (Kok-II, toen nog) besteedde opvallend veel aandacht aan de gebeurtenis. Het kabinet ging na 11 september naar het Amerikaanse consulaat om drie minuten stilte te houden; een unicum in die tijd, waarin twee nationale rampen zich hadden voltrokken: Enschede en Volendam. In beide gevallen nam men één minuut stilte in acht. Loesje heeft het toen mooi verwoord: ,,Hangt de waarde van een mensenleven af van de plek waar je sterft?''. Het antwoord is duidelijk.
Achteraf gezien is de bewering van die spreker uit het begin van dit stuk misschien niet zo gek. Misschien heeft hij zo'n vooruitziende blik gehad om de consequenties op lange termijn te overzien. De oorlog in Afghanistan was achter de rug en Irak stond op de agenda. Als je daarbij de slachtoffers van een mogelijke oorlog in Iran en Noord-Korea optelt en de nationale en mondiale gevolgen - verharding van de samenleving met alle gevolgen van dien en de consequenties van de nieuwe wereldorde conform het Bush-model - erbij neemt, is die bewering al helemaal niet onbegrijpelijk.
Dit jaar gaan we natuurlijk weer de slachtoffers van de verschrikkelijke gebeurtenis van 11 september herdenken. Maar laten we daarnaast ook de onschuldige slachtoffers in Afghanistan en Irak, en de slachtoffers die helaas mogelijk door bezettingen van Iran en Noord-Korea zullen vallen, niet vergeten. Een mensenleven is namelijk een mensenleven. In New York, Kaboel of Pjongjang. 11 September galmt na.
